Arhiv tekstova

Fo­to-priča o Dužijan­ci

Fotomonografija žetelačkih radova »Ris« Augustina Jurige autentičan je dokument o narodnom običaju bunjevačkih Hrvata »Dužijanca«. U knjizi se na 109 strana nalaze fotografije s takmičenja risara koje je Augustin Juriga pratio kao fotoreporter u posljednjih dvadesetak godina. Fotografije su propraćene kratkim pričama novinara Zlatka Romića koji s emocijom i na duhovit način pripovijeda o jezgrama senzibiliteta i kulture bunjevačkih Hrvata.
    Poznati subotički fotoreporter Augustin Juriga svojim fotografijama priča o događajima s »Dužijance«, ali osim dokumentarnosti, fotografijama uspijeva predočiti i ozračje koje sadrži kulturna manifestacija »Dužijanca«. Fotografije također predočavaju i specifikum zavičajnog duhovnog prostora kroz ovu priču u slikama, kako u scenama glavnog toka radnja tijekom takmičenja risara, tako i u scenama sporednih dešavanja kojima nam Augustin Juriga iskazuje vlastiti doživljaj atmosfere »Dužijance«.
    Rad Augustina Jurige pripada ambijentalnoj umjetnosti, koja je jedan od najstarijih umjetničkih žanrova. Tijekom svog tridesetogodišnjeg bavljenja fotografijom, Juriga iskazuje vezanost za podneblje panonske ravnice i umjetničku privrženost kulturnom ambijentu bunjevačkih Hrvata, te je tako i kolekcija fotografija »Ris« vizualno sagledavanje i razotkrivanje sredine u kojoj Juriga živi i radi. Sve fotografije sadrže »lokalne boje« koje uključuju etnicitet, a izražavaju lični i kolektivni senzibilitet, a u konačnom ishodu univerzalnost koju simbolizira žetva. Augustin Juriga dokazao je i ovom fotomonografijom da je majstor fotografije, jer je uspio od materije dokumentarne zabilješke stići do autentične forme svojih fotografija. Snimajući tradicionalnu žetelačku manifestaciju u subotičkom predjelu, Juriga ostvaruje visoki standard umjetničke prakse usklađujući naturalizam i stil. Kako je ris osnovna tematska jedinica, Jurigina fotografija sadrži i kvalitetu egzistencijalne i stvaralačke saživljenosti s risarima, kao i s okolinom u kojoj su fotografije nastale. Ove snimljene slike također predočavaju i punoću prirode panonske ravnice, a žito nije samo predmet impresije, nego je znalačkim postupkom u konceptu fotomonografije »Ris«, žito preraslo u simbol podneblja Bačke ravnice. Uz zemlju kao arhetip, žito je simbol života i s te osnove Juriga formira svoju točku gledišta s koje autentično gradi i fotografijama iskazuje svoj odnos spram događaja s »Dužijance«, završne svečanosti nakon žetve.
    »Stvarajući fotografske slike Augustin Juriga stvara vjerodostojne zapise o tom svijetu, ali i o sebi samom. Zbog toga ove fotografije treba poštivati. Jer, one su plod autentičnog ljudskog ispovijedanja, one su plod jedne ljudske osjećajnosti razotkrivene na slikama«, piše Sava Stepanov u pogovoru ove knjige. I zaista, majstor fotografije Augustin Juriga uspio je na svojim slikama u fotomonografiji »Ris« uočiti u pojavnom ono što je suštinsko i opće, ali u isto vrijeme i ono što je posebno i specifično.
Zvonko Sarić